تست ورزش قلب چیست و چگونه انجام میشود ؟ + هزینه
تست ورزش با هدف مشخص کردن چگونگی واکنش قلب در زمانی انجام میشود که با بیشترین شدت در حال کار کردن است. دستگاه نوار قلب قبل از تست ورزش به بیمار متصل میشود، سپس از او خواسته میشود که ورزش کند. ورزش معمولاً روی تردمیل انجام میشود. به این ترتیب پزشک می‌تواند ضربان قلب را تحت نظر بگیرد. تست ورزش، تست استرس ورزش یا تست تردمیل نیز گفته میشود.
دلایل انجام دادن تست استرس ورزش
تست استرس ورزش عمدتاً به این دلیل انجام میشود تا پزشک متخصص قلب و عروق متوجه شود که آیا قلب اکسیژن کافی و جریان خون مناسب را در مواقعی که بیشترین نیاز را دارد، مانند زمان ورزش کردن، دریافت می‌کند یا خیر.
تست ورزش گاهی در کنار سیتی آنژیو برای بیمارانی تجویز میشود که در قفسه سینه‌شان احساس درد می‌کنند یا دیگر علائم بیماری شریان کرونری را دارند.
شریان‌های کرونری یا سرخرگ‌های قلب رگ‌های اصلی مهمی هستند که خون، اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز قلب را تأمین می‌کنند. بیماری شریان کرونری زمانی بروز می‌یابد که شریان‌ها آسیب ببینند یا بیمار شوند. آسیب دیدن شریان‌ها معمولاً پیامد جمع شدن رسوبات حاوی کلسترول و مواد دیگر (پلاک‌ها) است.
تست ورزش شامل مولفه های مختلفی است که می تواند به روش های مختلفی به آشکار شدن انسداد عروق کمک کند:
- بررسی سطح اکسیژن خون: وقتی گردش جریان خون با اشکال مواجه می شود (حالتی که به آن کم خونی موضعی یا ایسکمی می گویند)، مقدار اکسیژن ارسالی به قلب و حمل شده از ریه ها کاهش می یابد.
- بررسی فشار خون و ضربان قلب: وقتی جریان خون به صورت جزئی توسط پلاک های ایجاد شده با مشکل مواجه شود، قلب باید برای پمپاژ خون در عروق نازک فشار بیشتری به خود وارد کند.
- ثبت ضربان قلب به وسیله دستگاه (ECG): این آثار نه تنها ضربان قلب را متاثر می کند بلکه می تواند آریتمی قلبی به همراه داشته باشد. این تغییرات می تواند از نشانه های بیماری عروق کرونری باشد و با استفاده از ECG یا اکوکاردیوگرافی مشخص شوند.
همچنین تست ورزش برای تشخیص دادن مشکلات ریتم قلب (آریتمی) مفید است. آریتمی قلب یا غیرطبیعی بودن ریتم ضربان قلب زمانی بروز می‌یابد که سیگنال‌های الکتریکی هماهنگ‌کننده تپش قلب به خوبی عمل نکند. آریتمی باعث میشود که قلب بسیار تندتر، کندتر یا با ریتمی غیرعادی بتپد.
متخصص قلب طرح درمان اختلال‌های قلب را با توجه به نتایج تست ورزش تهیه می‌کند. اگر ناراحتی قلبی پیش از این تشخیص داده شده باشد، پزشک با توجه به تست استرس متوجه میشود که آیا درمان فعلی مؤثر است یا خیر. نتایج تست ورزش به پزشک کمک می‌کند تا درباره بهترین روش درمان تصمیم بگیرد.
از تست ورزش می‌توان برای تحت نظر گرفتن قلب قبل از جراحی استفاده کرد. پزشک دستور می‌دهد تست ورزش انجام شود تا تعیین کند که آیا می‌توانید جراحی‌هایی مانند تعویض دریچه قلب یا پیوند قلب را در کمال ایمنی انجام بدهید یا خیر.
آماده شدن برای تست ورزش
پزشک معاینه بالینی را پیش از تست ورزش انجام می‌دهد و سوالاتی را درباره سابقه پزشکی‌تان می‌پرسد. در این زمان می‌توانید علائمتان، به‌ویژه درد قفسه سینه یا تنگی نفس را شرح بدهید. همچنین باید پزشک را در جریان تمام عارضه‌ها یا علائمی، مانند خشکی مفصلی ناشی از آرتریت بگذارید که ممکن است ورزش کردن را برایتان سخت کند.
در نهایت ابتلا به دیابت را نیز باید به پزشک اطلاع بدهید، چون ورزش کردن بر میزان قند خون اثر می‌گذارد. اگر دیابت داشته باشید، پزشک میزان گلوکز خونتان را نیز حین تست ورزش تحت نظر می‌گیرد. پزشک دستورات کاملی را برای آماده شدن جهت تست ورزش به شما می‌دهد.
غذا و دارو
از شما خواسته میشود که از سه ساعت قبل از تست ورزش چیزی نخورید و نوشیدنی‌های کافئین‌دار نیز ننوشید. فقط در صورتی باید مصرف دارو را قبل از تست ورزش متوقف کنید که پزشک از شما خواسته باشد.
لباس و وسایل شخصی
روز تست ورزش لباس گشاد و راحت بپوشید؛ لباس سبک و قابل‌تنفس بهترین گزینه است. همچنین حتماً کفش راحتی مثل کتانی بپوشید.
تست ورزش چگونه انجام میشود؟
پرستار یا تکنیسین پچ‌های چسبدار (الکترودها) را روی قفسه سینه، پاها و بازوها می‌چسباند. برای بهتر چسبیدن الکترودها بهتر است که موهای بدن را اصلاح کنید. حسگرها با سیم به رایانه متصل میشود و فعالیت الکتریکی قلب ثبت میشود. کاف دستگاه فشارخون به بازو بسته میشود تا فشار خون حین تست ورزش اندازه‌گیری شود. شاید از شما خواسته شود که حین تست درون لوله نفس بکشید تا مشخص شود که تنفستان حین ورزش چگونه است.
احتمالاً روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش خواهید کرد، سرعت دستگاه در ابتدا آهسته است. هرچه تست جلوتر می‌رود، ورزش سخت‌تر میشود؛ برای حفظ تعادل می‌توانید از میله کنار تردمیل کمک بگیرید. البته میله را خیلی محکم نگیرید و خود را از آن آویزان نکنید، چون این کار می‌تواند بر نتیجه اثر بگذارد.
ورزش را تا جایی ادامه می‌دهید که ضربان قلبتان به میزان هدف برسد یا نشانه‌ها و علائمی مانند موارد زیر، دیگر اجازه ادامه ورزش را ندهد:
- درد متوسط تا شدید قفسه سینه
- تنگی نفس شدید
- فشار خون بسیار بالا یا پایین
- ریتم غیرعادی ضربان قلب
- سرگیجه
- خستگی شدید
- مشاهده تغییرات خاص در نوار قلب
اگر نتوانید حین تست استرس ورزش کنید، دارویی از طریق سرم به شما تزریق میشود که جریان خون ورودی به قلب را افزایش می‌دهد. در اثر دریافت دارو دقیقاً مانند حالتی که ورزش می‌کنید، احساس گرگرفتگی یا تنگی نفس خواهید کرد، همچنین ممکن است دچار سردرد شوید.
پزشک برای تعیین کردن محدوده‌های ایمن ورزش با شما صحبت می‌کند. هر زمان که بیش از حد احساس ناراحتی کردید، می‌توانید تست را متوقف کنید. پزشک نیز فعالیت قلبتان را تحت نظر دارد و اگر وضعیت نگران‌کننده‌ای پیش بیاید، تست را متوقف می‌کند.
تفسیر نتایج تست ورزش
نتایج احتمالی تست ورزش عبارت است از:
- جریان خون نرمال حین ورزش و استراحت
- نرمال بودن جریان خون در زمان استراحت و غیرعادی بودن هنگام ورزش، این وضعیت می‌تواند بیانگر انسداد شریان باشد.
- ضعیف بودن جریان خون هنگام استراحت و ورزش که می‌تواند علامت ابتلا به بیماری شریان کرونری باشد.
- وجود نداشتن ماده حاجب در بخش‌هایی از قلب که می‌تواند علامت آسیب دیدن بافت باشد.
پزشک از بیمار می‌خواهد که با 85% حداکثر ضربان قلب ورزش کند؛ برای تعیین این میزان سن بیمار از 220 کم میشود. اگر ضربان واقعی قلب بیمار از این مقدار «بیشینه» تجاوز کند، پزشک به بیمار می‌گوید که ورزش را متوقف کند.
پزشک بهبود یافتن ضربان قلب بیمار را پس از ورزش بررسی می‌کند؛ برای اندازه‌گیری این مورد می‌توان ضربان قلب را یک دقیقه پس از ورزش از بیشینه ضربان قلب کم کرد. اگر ضربان قلب در حد معناداری افت کرده باشد، این افت به معنای به سادگی بهبود یافتن قلب پس از ورزش است.
همچنین پزشک فشار خون بیمار را نیز تحت نظر دارد. تغییر فشار خون دیاستولی یا سیستولی می‌تواند علامت ابتلا به بیماری‌های معینی باشد. پزشکان این تغییرات را برحسب میلی‌متر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌کنند.
