مذاکرات پنهان و محرمانه ایران و آمریکا رمزگشایی شد
بهتازگی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تأکید کرد دولت این کشور راههایی را برای برقراری ارتباط با ایران و طرح موضوعات مهم حفظ کرده است.
تبادل پیام و انعکاس دیدگاه بین ایران و آمریکا در این شرایط چه معنایی دارد؟ آیا با توجه به سابقه دو کشور ذیل مذاکرات محرمانه عمان در واپسین روزهای دولت دهم که زمینه را برای شکلگیری برجام در سال ۲۰۱۵ فراهم کرد، میتوان گفت اکنون هم دور دیگری از مذاکرات غیرعلنی بین تهران و واشنگتن بر سر احیای برجام در دستور کار دو طرف قرار دارد؟
به گزارش اقتصادنیوز، روزنامه شرق نوشت:
بهتازگی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تأکید کرد دولت این کشور راههایی را برای برقراری ارتباط با ایران و طرح موضوعات مهم حفظ کرده است.
این ادعایی بود که یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در گفتوگو با روزنامه اسرائیل هیوم به آن اشاره داشت و در این زمینه تصریح کرد که دولت بایدن چندین روش ارتباطی غیررسمی با ایران را برای طرح مسائل متعدد بین دو کشور حفظ کرده است.
اما این دیپلمات آمریکایی موضوع بازگشت دولت بایدن به توافق هستهای را رد و عنوان کرد که کماکان احیای برجام با ایران در دستور کار واشنگتن نیست.
مذاکرات محرمانه؟
اما تبادل پیام و انعکاس دیدگاه بین ایران و آمریکا در این شرایط چه معنایی دارد؟ آیا با توجه به سابقه دو کشور ذیل مذاکرات محرمانه عمان در واپسین روزهای دولت دهم که زمینه را برای شکلگیری برجام در سال ۲۰۱۵ فراهم کرد، میتوان گفت اکنون هم دور دیگری از مذاکرات غیرعلنی بین تهران و واشنگتن بر سر احیای برجام در دستور کار دو طرف قرار دارد؟
این سؤالی است که عبدالرضا فرجیراد در پاسخ به آن اعتقاد دارد: «میتوان این احتمال را داد که به واسطه مسائل سیاسی ایران و به دنبال آن پررنگشدن فشار افکار عمومی بر دولتهای اروپایی و آمریکا، فضا برای مذاکرات غیرعلنی و مخفیانه شکل بگیرد».
به باور او در سایه برخی اتفاقات این امکان وجود ندارد که مانند ادوار پیشین ایران، سه کشور اروپایی عضو برجام، آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا علنا در هتل کوبورگ وین گرد هم بیایند و در سایه حضور پررنگ عکاسان و خبرنگاران بتوانند گفتوگوهای هستهای را پیش ببرند؛ بنابراین فرجیراد به «شرق» میگوید چون اروپاییها و آمریکا از یک سو نگران گستردهترشدن ابعاد فعالیتهای هستهای ایران هستند و از سوی دیگر نمیتوانند به واسطه فشار افکار عمومی مذاکرات علنی با ایران داشته باشند، بهترین گزینه و سناریو را برای مدیریت این شرایط در پیگیری مذاکرات مخفی و غیرعلنی میبینند.
او گریزی نیز به ادعای دیپلماتیک آمریکاییها و اروپاییها درباره خروج مذاکرات هستهای از دستور کار سیاست خارجی آنها میزند و برای تبیین بیشتر این ادعا یادآور میشود که اکنون نمیتوان انتظاری غیر از این موضعگیریها داشت؛ چون به نظر فرجیراد درحالحاضر فشار افکار عمومی به قدری بر اروپاییها افزایش پیدا کرده که حتی کار به کفالت سیاسی چهرههای پارلمانی اروپا هم کشیده شده است. در چنین شرایطی این تحلیلگر مسائل بینالملل بدیهی میداند که طرف غربی برای تعدیل این فشارها و پاسخگویی به افکار عمومی در ظاهر ادعای مذاکرهنکردن با ایران را مطرح کند.
فرجی راد روی شکل و فرم مذاکرات غیرمستقیم و محرمانه احتمالی هم دست میگذارد و در تشریح آن میگوید: «اگر این مذاکرات محرمانه احتمالی صورت بگیرد، یا به واسطه کشورهای میانجیگر منطقه مانند عمان، قطر و... خواهد بود یا از طریق دفتر حافظ منافع آمریکا».
فرجیراد حالت سوم را ناظر بر فعالشدن کانال اتحادیه اروپا میداند. این استاد حوزه ژئوپلیتیک در ترسیم دقیقتر و جزئیتر شکل و ساختار مذاکرات احتمالی غیرمستقیم و تبادل پیامها بین تهران و واشنگتن به این مهم نیز اشاره دارد که اگر پای کشوری مانند عمان در میان باشد، احتمالا تبادل پیامهای تهران و واشنگتن و مذاکرات غیرعلنی صرفا به تلاش برای آزادشدن زندانیان دوتابعیتی دو کشور ایران و آمریکا محدود شود. اما این دیپلمات اسبق کشورمان درعینحال تأکید دارد که اگر مذاکرات از طرف دفتر حافظ منافع یا اتحادیه اروپا انجام شود، میتواند موضوعات کلانتری مانند برجام را هم در بر بگیرد.
با وجود همه نکات یادشده، فرجیراد این موضوع مهم را هم گوشزد میکند که با وجود احتمال مذاکرات غیرمستقیم و محرمانه و تبادل پیام بین ایران و آمریکا، اگر تهران در شرایط کنونی به دنبال حصول توافق و به تبع آن بهبود وضعیت اقتصادی و معیشی است، باید به برخی امور هم سروسامان بدهد و به نوعی آنها را مدیریت کند.
در کنار آن به باور دیپلمات پیشین کشور، تهران مجبور است اختلافات پادمانی خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را هم حلوفصل کند. بنابراین از این منظر، استاد ژئوپلیتیک صرف شکلگیری کانال تبادل پیام یا آغاز پروسه مذاکرات محرمانه احتمالی بین تهران و واشنگتن را به معنای حصول توافق نمیداند، بلکه سفیر اسبق ایران در نروژ آن را مسیری تلقی میکند که برای رسیدن به نقطه ایدئال باید از شر موانع خلاص شود.