چین نفوذ آمریکا در جهان را از بین برد

روابط متشنج چین با کشورهای جهان و مهم‌تر از همه آمریکا، باعث شد تا شی‌جین‌پینگ، در اجلاس دوجانبه اخیر خود به دنبال راهی برای ترمیم این روابط و احیای روابط تجاری باشد. او با انتقاد از آمریکا و تلاش برای تغییر جبهه سایر کشورها سعی در کاهش نفوذ این کشور در جهان دارد.

شی‌جین‌پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، ممکن است توصیف جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده از قرن بیست و یکم را به عنوان عصر نبرد بین دموکراسی‌ها و دیکتاتوری‌ها رد کرده باشد، اما همانطور که اجلاس سران گروه 20 و سازمان همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه (APEC) نشان داد، رهبر چین همچنان قصد عقب راندن نفوذ آمریکا در جهان را دارد.

او از زمان پایان جلسه کنگره حزب کمونیست و تثبیت و گسترش قدرت خود، با وجود سیاست کووید صفر، جلسات حضوری متعددی در بالی و بانکوک برگزار کرده است.

به نقل از سی‌ان‌ان، برخلاف تصویری که شی از خود به عنوان یک تندرو ایدئولوژیک نشان داده بود، کوشید خود را به عنوان یک دولتمرد روشن‌فکر معرفی کند و در جلسه روز دوشنبه خود به بایدن گفت که رهبران باید به این فکر کنند و بدانند که چگونه با دیگر کشورها و دیگر بخش‌های دنیا کنار بیایند.

به نظر می‌رسد که این گسترش دیپلماتیک به طور خاص متحدان ایالات متحده و رهبران منطقه‌ای را هدف قرار داده است. آنان که در رقابت شدید بین واشنگتن و پکن گرفتار شده‌اند. جو بایدن نیز از زمان روی کار آمدن، روابطش را با متحدان و شرکای خود برای مقابله با نفوذ فزاینده چین تقویت کرده است.

شی جین‌پینگ روز جمعه در افتتاحیه اجلاس اپک در غیاب بایدن گفت: «آسیا-اقیانوسیه حیاط خلوت هیچ‌کس نیست و نباید به محل رقابت قدرت‌های بزرگ تبدیل شود».

از آنجایی که انزوای بین‌المللی خودخواسته شی بسیار پرهزینه بود و روابط چین با غرب و بسیاری از همسایگانش در طول همه‌گیری سقوط کرد، دیپلماسی رو در رو اخیر برای شی یک پیروزی و موفقیت به حساب می‌آید.

رهبر چین در جلسات اخیر، با همتایان خود از ایالات متحده، استرالیا، فرانسه، کره جنوبی، ژاپن، سنگاپور، اندونزی، فیلیپین و پاپوآ گینه نو و حتی رهبرانی که دولت‌هایشان آشکارا از پکن انتقاد کرده بودند، تبادل نظر کرد.

او که در اوایل سال جاری برای ایجاد «نظم جدید جهانی» به ولادیمیر پوتین پیوسته بود، در سخنرانی‌های متعدد تلاش کرد خود را به عنوان رهبر وحدت بین‌المللی معرفی کند. او با اشاراتی نه چندان سربسته به ایالات متحده، «تفرقه ایدئولوژیک»، «سیاست‌های بلوک»، «ذهنیت جنگ سرد» و تلاش‌ها برای «سیاسی کردن و اسلحه قرار دادن روابط اقتصادی و تجاری» را محکوم کرد. شی در طول این اجلاس، در مجموع 20 نشست دوجانبه برگزار کرد.

ظواهر گویا هستند

ژان پیر کابستان، استاد علوم سیاسی در دانشگاه باپتیست هنگ کنگ، گفت: «همه رهبران صبورانه برای دیدار با «امپراتور» چین صف کشیده بودند. در لحظه‌ای که دوربین‌ها ثبت کردند، شی، جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا را مورد سرزنش قرار داد و او را به افشای جزئیات یک گفتگوی کوتاه بین آنها متهم کرد. هنگامی که آنها راه خود را از هم جدا کردند، صدای شی از پشت دوربین شنیده می‌شد که ترودو را بسیار ساده لوح توصیف می‌کرد.

کابستان گفت: «این مساله به تمام جهان یادآوری کرد که این دیپلماسی گشاده‌رو محدودیت‌هایی دارد و به محض اینکه از خط قرمز منافع چین عبور کنید، ممکن است دچار مشکل شوید.

هدف چین

برای شی، سر و صداهای دیپلماتیک با رهبران غربی اولین گام مهم به سمت عادی‌سازی روابطی است که به دلیل سیاست خارجی قاطعانه او و دیپلماسی گرگ جنگجو دیپلمات‌های چینی به شدت متشنج شده بود.

پکن علیرغم موضع تهاجمی خود، نگران جدایی اقتصادی از غرب است. وضعیت بد اقتصاد چین به لطف قرنطینه‌های بی‌امان کرونایی و ممنوعیت اخیر ایالات متحده در صادرات تراشه‌های نیم‌رسانا پیشرفته به چین، به ضرورت معکوس کردن این روند افزوده است.

شایان ذکر است که مارک روته، نخست وزیر هلند، در میان رهبرانی بود که شی در بالی ملاقات کرد. هلند محل استقرار غول سازنده قطعات نیم‌رسانا ASML است. این کمپانی از طرف آمریکا برای توقف فروش محصولات خود به چین تحت فشار فزاینده‌ای است. در این دیدار، شی از روته خواست تا از انفصال و سیاسی کردن مسائل اقتصادی و تجاری خودداری کند و از او برای بازدید از پکن در سال آینده دعوت کرد.

سونگ، دانشمند و سیاستمدار گفت: «در حالی که بایدن ممکن است در تلاش باشد یک همسویی علیه چین ایحاد کند، شی در تلاش است راه‌هایی برای تضعیف انسجام این همسویی با دنبال کردن دیپلماسی یک به یک و سطح بالا با آن کشورها بیابد. در میان تمام تنش‌ها، شی ثابت کرده است که چین هنوز اقتدار کافی برای جذب همه این کشورها برای یافتن راه‌هایی برای همکاری با چین دارد».

نکته عجیب این سفرها این بود که شی‌جین‌پینگ علیرغم سیاست‌های سختگیرانه کرونایی در چین در تمام این جلسات بدون ماسک حضور یافت و با حضار سر یک میز نشست. در حالی که هنوز محدودیت‌های شدید ساکنان این کشور را آزار می‌دهد. مرگ یک دختر 4 ماهه در یکی از هتل‌های قرنطینه شده چین اعتراض سراسری و حساسیت بیشتر مردم را نسبت به این مساله برانگیخت.

شی، علاوه بر نخست‌وزیر هلند، از آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و جورجیا ملونی، نخست‌وزیر جدید ایتالیا دعوت کرد تا اوایل سال آینده به پکن سفر کنند. باید دید که آیا آنها بدون رعایت محدودیت‌های کرونایی و قرنطینه‌های مسافرتی به این کشور سفر خواهند کرد یا خیر.