احیا برجام نزدیک است یا نه؟ | احیا برجام به کجا رسید؟
چیزی که مشخص است این است که ایران و آمریکا بر سر مسائل هسته‌ای اختلافاتی دارند. در این میان اسرائیل هم نگران انجام توافقات برجام است که ظاهرا در سفر اخیرش به واشنگتن دغدغه‌هایش مرتفع شده است.
انتظارها برای اعلام نتایج احیا برجام روز به روز طولانی می‌شود. در گزارش جدیدی که از رسانه آمریکایی منتشر شده هم نمی‌توان جواب قطعی را گرفت که احیا برجام نزدیک است یا نه؟
چیزی که مشخص است این است که ایران و آمریکا بر سر مسائل هسته‌ای اختلافاتی دارند. در این میان اسرائیل هم نگران انجام توافقات برجام است که ظاهرا در سفر اخیرش به واشنگتن دغدغه‌هایش مرتفع شده است.
انتخاب به نقل از بلومبرگ نوشت، به گفته مقامات مطلع از مذاکرات، ایالات متحده و ایران همچنان بر سر جزئیات کلیدی توافق برای احیا برجام اختلاف دارند و ممکن است چندین هفته برای حل اختلافاتشان زمان نیاز باشد.
در ادامه این مطلب آمده است: انتظارات برای پیشرفت قریب‌الوقوع با پاسخ واشنگتن و تهران به پیشنهاد «نهایی» اتحادیه اروپا، افزایش یافت. یکی از مقامات بلندپایه اروپایی گفت که طرفین هرگز تا این حد به احیای برجام نزدیک نبوده‌اند.
با این حال، دو مقام دیگر که از مذاکرات مطلع بودند، گفتند که اختلافات بین ایران و آمریکا بر سر پرونده تحقیقات آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته تهران و دریافت جبران زیان اقتصادی از سوی تهران در صورت خروج دولت آینده آمریکا از برجام ادامه دارد.
تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هفته‌های اخیر به عنوان نقطه اختلاف و مانع بزرگی برای پیشرفت در احیای توافق برجام ظاهر شده است. اما مدیر کل آژانس، رافائل ماریانو گروسی، این هفته طی مصاحبه ای با PBS پیشنهاد کرد که حل و فصل این تحقیقات امکان‌پذیر است.
ایران می‌خواهد ببیند که شورای حکام آژانس در نشست یک هفته‌ای که در ۱۲ سپتامبر در وین تشکیل شد، چگونه با این پرونده برخورد می‌کند. مقامات گفتند که اگرچه بعید است آژانس به طور کامل این پرونده را کنار بگذارد، اما بازرسان ممکن است بتوانند کار خود را در چارچوب توافق هسته‌ای به پایان برسانند.
آمریکا زیر میز برجام می‌زند؟
به نقل از خبرفوری، ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی رژیم صهیونیستی برای بحث با مقامات آمریکایی بر سر توافق هسته ای با ایران به واشنگتن سفر کرد. گفته می‌شود پس از این سفر مشاور امنیت ملی اسرائیل به پاسخ آمریکا به نامه ایران در رابطه با متن پیشنهادی نهایی اتحادیه اروپا دسترسی پیدا کرد. نگرانی او بعد از آن که اطمینان یافت مواضع ضد ایرانی آمریکا کمتر از قبل نشده و نخواهد شد، کمتر شد.
اسرائیل زمانی نگرانی بیشتری پیدا کرد که برخی مقامات ارشد واشنگتن اعلام کردند که دو طرف (ایران و آمریکا) به توافق نزدیک‌تر از قبل شده‌اند. حالا مقامات آمریکایی به اسرائیل اطمینان دادند که نزدیک شدن بیشتر به توافق به این علت است که ایران از برخی درخواست‌هایش کوتاه آمده است.
اگرچه این مطلب می‌تواند تله‌ای برای آرام کردن اسرائیل باشد اما مورد استناد آکسیوس قرار گرفته است. آکسیوس به نقل از یائیر لاپید، نخست وزیر رژیم صهیونیستی تاکید کرد که آمریکا بسیاری از خواسته‌های اسرائیل را پذیرفته و در مذاکرات هسته‌ای با ایران مورد توجه قرار داده و می‌دهد.
سه درخواستی اسرائیل از آمریکا در احیا برجام
آکسیوس مدعی است اسرائیل سه درخواست جدی از آمریکا دارد و از مقامات ایالات متحده خواسته به این سه درخواست توجه ویژه داشته باشند. یکی از این سه درخواست مربوط به نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر مراکز حساس هسته‌ای ایران است.
در همین زمینه، جان کربی، مقام ارشد شورای امنیت ملی آمریکا هفته پیش اعلام کرد که بدون نظارت جدی آژانس و تایید این سازمان، مذاکرات حتی یک روز هم ادامه نخواهد یافت. کربی در این رابطه گفت: «ما به صورت علنی و خصوصی به ایران اعلام کرده‌ایم که باید به سوالات آژانس پاسخ دهند. این تنها راه رفع نگرانی‌هاست و موضع ما در این مورد تغییر نخواهد کرد.»
مساله دیگری که اسرائیل بر آن تاکید کرد عادی‌سازی روابط با برخی نهادها از جمله سپاه پاسداران و رفع تحریم آن است. آکسیوس به نقل از مقامات رژیم صهیونیستی، مدعی است کاخ سفید به اسرائیل اطمینان داده که موضع خود را در مورد این مساله ملایم و نرم نکند. در واقع، آمریکای بایدن هیچ قصدی در رابطه با خروج نام سپاه پاسداران از لیست سیاه وزارت امور خارجه ندارد. در نتیجه، تحریم‌های افراد حقیقی و حقوقی این نهاد نیز برداشته یا کم نمی‌شوند.
سومین مساله‌ای که مورد توجه مقامات اسرائیلی است به تضمین‌های اقتصادی به ایران برمی‌گردد که جهت محافظت در برابر سناریویی که در آن رئیس جمهور آینده ایالات متحده از توافق خارج شود، شکل گرفته است.
این مساله که به شدت مورد توجه ایران است یک بار در سال ۲۰۱۸ اتفاق افتاد. در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا از برجام خارج شد و به سرعت تحریم‌ها بازگشتند. حالا ایران از آمریکا خواسته حتی اگر دولت بعدی آمریکا تصمیم بگیرد از برجام خارج شود، باید این خروج حداقل ۲٫۵ سال طول بکشد تا ایران منافع اقتصادی خود را از دست ندهد. ایالات متحده اعلام کرد این فرآیند حتی اگر مورد پذیرش آمریکا قرار بگیرد با شرط و شروطی پذیرفته می‌شود. به ادعای مقامات اسرائیلی، آمریکا تنها در صورتی با چنین فرصتی موافقت خواهد کرد که ایران در ۲٫۵ سال فرجه در توافق باقی بماند.
خوش خیالی اسرائیل یا حمایت واقعی آمریکا؟
آکسیوس در پایان مقاله خود می‌نویسد: «پس از سفر هولاتا، مقامات اسرائیلی می‌گویند که به آنها اطمینان داده شده است که ایالات متحده قصد ندارد امتیازات بیشتری به ایران بدهد. آنها همچنین حمله هوایی روز سه‌شنبه ایالات متحده علیه نیروهای مورد حمایت ایران در سوریه را نشانه‌ای از عدم علاقه جدی ایالات متحده به توافق هسته‌ای دانستند. مقامات اسرائیلی فکر می‌کنند فشار عمومی اسرائیل به آمریکا بر واکنش ایالات متحده به مواضع ایران و توافق تاثیر گذاشته است و قصد دارند به تعامل خود برای تلاش و جلوگیری از هرگونه امتیاز ایالات متحده به ایران ادامه دهند.»
اکنون یک پرسش جدی پیش می‌آید: آیا آمریکا واقعا برای جلب رضایت اسرائیل حاضر است قید توافق هسته‌ای را بزند یا مواضع اخیرش که در بالا ذکر شد فقط تلاش‌هایی برای آرام کردن اسرائیل و دادن تضمین در این رابطه است که برجام به ضرر اسرائیل نیست؟
