آخرین خبرها از آزادسازی سهام عدالت| آزادسازی سهام عدالت به کجا رسید؟

سهام عدالت نخستین بار در سال 99 آزادسازی شد. ارزش سهام عدالت در این دو سال کم شد.  با وجود اینکه آزادسازی سهام عدالت به دومین سالگرد خود نزدیک می‌شود و دولت‌ها وعده‌های فراوانی برای حل این مشکل ارائه داده‌اند، ممنوعیت فروش سهام عدالت همچنان ادامه دارد. با این آزادسازی نامعقول سهام عدالت ابهامات بازار بیش از پیش شده و شرایط به گونه‌ای است که دست مشمولان همچنان از این سهام کوتاه است.

 آزادسازی سهام عدالت چه شد؟

در شرایطی که بازار سرمایه قله‌های صعود را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذاشت، فرآیند آزادسازی سهام عدالت در تاریخ ۹ ادیبهشت ۱۳۹۹ اجرایی شد و سهامداران با انتخاب یکی از دو روش مستقیم و غیرمستقیم مدیریت سهام خود را به‌دست گرفتند. بر این اساس از میان ۴۹میلیون نفر مشمول سهام عدالت حدود ۱۹میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰میلیون نفر روش غیرمستقیم را انتخاب کردند.

افشین جاوید، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی به بررسی روند آزاد سازی سهام عدالت پرداخت و گفت: با توجه به اینکه سهام عدالت در آستانه دومین سالگرد آزادسازی خود به سر می‌برد به نظر می‌رسد ابهامات بازار بیش از پیش شده و شرایط به گونه‌ای است که دست مشمولان همچنان از این سهام کوتاه است.

وی افزود: سهامداران مستقیم از همان ابتدا اجازه فروش سهام خود را داشتند و طی دو مرحله امکان فروش ۶۰درصد از کل سهام عدالت برای آنها فراهم شد. قرار بود ۴۰درصد باقی مانده در بهمن ماه همان سال آزاد شود اما این اتفاق به دلیل سقوط بازار هرگز تحقق نیافت. سهامداران غیر مستقیم نیز سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت شدند و قرار بر این شد که  با برگزاری مجامع، هیات رئیسه این شرکت‌ها انتخاب شوند اما این پروژه هم به اجرا نرسید.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: فروش سهام عدالت به روش مستقیم بر سرخپوشی بازار دامن زد و نهایتا در آّبان ماه ۱۳۹۹ فروش آن متوقف شد. فروش سهام عدالت به روش غیرمستقیم نیز از زمان پذیرش شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی هر استان شروع شد و نهایتا در بهمن ماه ۹۹ متوقف شد. با وجود اینکه دولت‌ها وعده‌های فراوانی برای حل این مشکل ارائه داده‌اند این ممنوعیت همچنان ادامه دارد. برای مثال در دولت قبلی یکی از این سناریوها فروش تدریجی سهام عدالت بود که البته با پایان یافتن عمر دولت قبل و تغییر ریاست سازمان بورس این پرونده هم به نتیجه نرسید.

وی ادامه داد: بر اساس آخرین تصمیمات شورای عالی بورس و مصوبات ارائه شده، پرتفوی سرمایه‌گذاری سهام عدالت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به عنوان دارایی‌های بلندمدت طبق بندی می‌شود که این موضوع در صورت‌های مالی و بر اساس بهای تمام شده منعکس و بنابراین از ثبت کاهش ارزش جلوگیری خواهد شد. این در حالی‌ است که تا پیش از این شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی باید پرتفوی خود را در سهام عدالت به عنوان دارایی‌های جاری طبقه بندی و بر اساس ارزش روز بازار منعکس می‌کردند و با توجه به افت و خیزهای بازار سرمایه طی یک سال و نیم گذشته این شرکت‌ها باید در پایان سال مالی که منتهی به شهریور ماه هر سال است، زیان شناسایی می‌کردند.

جاوید بیان کرد: یکی دیگر از مصوبات شورا این بود که شرکت های سرمایه پذیر، چنانچه افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی داشته باشند، جهت پرداخت سود نقدی باید وجوه مورد نیاز برای تکمیل افزایش سرمایه را برداشت و سپس سود را توسط شرکت سپرده گذاری به مشمولان سهام عدالت پرداخت کنند. به دنبال آن، درصد مالکیت سهامداران عدالت در شرکت‌های سرمایه پذیر حفظ حفظ خواهد شد.

وی در پایان افزود: طی مصوبه‌ای دیگر عنوان شد کارگروهی متشکل از کانون سرمایه‌گذاری‌های استانی، شورای عالی بورس و وزارت اقتصاد و امور دارایی جهت حضور در مجامع شرکت‌های سرمایه پذیر، نماینده شرکت‌های سرمایه گذاری استانی را مشخص کنند. در حالی‌که از سال ۸۸ تا سال ۹۲ کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نماینده را انتخاب می‌کردند و پس از آن خود دولت ابتکار عمل را به دست گرفته و نماینده را مشخص می‌کند.

خرید و فروش سهام عدالت

دستیار ویژه رییس سازمان بورس گفت: خرید و فروش سهام عدالت فعلاً متوقف است و باید آیین‌نامه معاملات سهام عدالت در شورای عالی بورس تغییر کند.

پیمان حدادی در مورد امکان خرید و فروش سهام عدالت افزود: با توجه به اینکه براساس مصوبه شورای عالی بورس در اسفندماه سال گذشته، به خاطر واریز سود نقدی سهام عدالت، نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت بسته شد، بعد از آن مقرر شد نماد این شرکت‌ها تا زمان اصلاح آئین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت، متوقف بماند. البته بر اساس دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان بورس، با توجه به اتمام زمان تعلیق نماد معاملاتی شرکتهای سرمایه گذاری استانی، نماد شرکتهای مذبور متوقف می‌شد.

وی همچنین گفت: اصلاح آئین‌نامه اجرایی آزاد سازی سهام عدالت در جلسات شورای عالی بورس شده است که در سال گذشته کارگروهی ذیل شورای عالی بورس متشکل از تمام نهادها و سازمان‌های مرتبط، کار بررسی و اصلاح آئین نامه را در دستور کار قرار داده اند.

این کارگروه پیشنهادهای اصلاحی برای اصلاح آئین‌نامه اجرایی آزاد سازی سهام عدالت به شورای عالی بورس ارائه کردند که اتفاقا برخی از این پیشنهادها نیز به تصویب رسید. از جمله این پیشنهادها این است که یک‌نفر دارای صلاحیت توسط کارگروهی متشکل  از کانون‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت، عضو حقیقی شورای عالی بورس و نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی، به عنوان نماینده سهامداران روش غیر مستقیم سهام عدالت برای شرکت در مجامع عمومی شرکت‌های سرمایه‌پذیر انتخاب می‌‌کند که آن نماینده می‌تواند در همه مجامع به نمایندگی سهامداران شرکتهای سرمایه گذاری استانی سهام عدالت مشارکت کند.

دستیار ویژه رییس سازمان بورس درباره اینکه چه میزان از سهامداران عدالت اقدام به فروش سهام خود کرده‌اند، گفت: در روش غیرمستقیم که سهامداران عدالت سهامدار شرکت‌های استانی شده‌اند، در صورتی که نماد آنها باز شود می‌توانند سهام خود را در شرکت‌های استانی خرید و فروش کنند، اما در روش مدیریت مستقیم که حدود ۱۹ میلیون نفر از کل سهامداران عدالت روش مدیریت مستقیم را انتخاب کردند، در سال ۹۹ ابتدا ۳۰ درصد و بعد ۶۰ درصد این سهام قابلیت خرید و فروش داشت که در آن زمان تا پاییز ۹۹ حدود ۳ میلیون نفر از سهامداران عدالت روش مستقیم اقدام به فروش ۳۰ درصد یا ۶۰ درصد از سهام خود کردند، اما با توجه به روند ریزشی بازار  و کاهش ارزش پرتفوی سهان عدالت، خرید و فروش سهام عدالت متوقف شد.

به گفته وی، در آن زمان  فروش سهام عدالت یکی از عوامل تشدید کننده در ریزش بازار بود و به عنوان پاشنه آشیل به شمار می‌رفت و برای جلوگیری از زیان سهامداران، خرید و فروش سهام عدالت متوقف شد.

حدادی این را هم گفت: قرار شد تصمیم‌گیری در مورد آزادسازی سهام عدالت به شرطی باشد که اولاً بازار از نظر حجم و قیمت سهام و معاملات متعادل شود. ثانیاً آئین‌نامه اجرایی سهام عدالت چه برای روش مدیریت مستقیم و یا روش غیرمستقیم اصلاح شود و همچنین چگونگی برگزاری مجامع شرکت‌های استانی سهام عدالت مشخص شود.

دستیار ویژه رییس سازمان بورس در مورد اینکه چگونه ممکن است مجامع استانی سهام عدالت با حضور چندصد هزار نفر برگزار شود، گفت: طبق دستورالعمل آئین‌نامه اجرایی، مجامع شرکتهای سرمایه گذاری استانی سهام عدالت باید به صورت الکترونیکی برگزار شود و کسانی که در سامانه سجام ثبت‌نام کرده‌اند می توانند به صورت غیرحضوری و الکترونیکی در مجامع شرکت کنند و رأی بدهند، اما مشکل این است که در اساسنامه سهام عدالت، برگزاری مجمع الکترونیکی قید نشده است و به خاطر این مغایرت، در برخی از استان‌ها دادستان‌های استانی در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ مانع برگزاری مجامع استانی شدند. به هر حال این موارد باید در شورای عالی بورس  بررسی و درصورت نیاز،اصلاح شود و بعد از اصلاح آئین‌نامه، مجامع استانی برگزار شود که پس از آن می‌توان انتظار داشت نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت در بازار باز شود.

وی گفت: براساس اصلاحیه آئین‌نامه اجرایی شرکت‌های سرمایه‌گذاری که در کدال هم منتشر شده، اگر شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت قرار بر افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده داشته باشند، ابتدا باید سود خود را به افزایش سرمایه شرکت اختصاص دهند و بقیه سود را از طریق شرکت سپرده گذاری بین سهامداران عدالت توزیع کنند که این مهم سال گذشته اتفاق افتاد. این مسئله به خاطر این است که  درصد مالکیت سهامداران عدالت در شرکت‌های سرمایه‌پذیر حفظ شود.

وی تأکید کرد: افراد جدیدی که به عنوان نماینده  جهت هییت مدیره کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی  معرفی می‌شوند باید توسط سازمان بورس، صلاحیت عمومی، حرفه‌ای و تخصصی آنها احراز شود.