سقوط سنگین قیمت دلار

مهم‌ترین سرتیترهای صفحه‌های اقتصادی مطبوعات21 بهمن در ابتدای هر دهه در نیم قرن گذشته از این قرار بوده است:

تکرار اشتباهات محصول ندانستن‌ها است،اگر از گذشته اطلاع داشته باشیم شاید از آن درس بگیریم و مسیرهای اشتباه را تکرار و تجربه نکنیم. یکی از حوزه هایی که می تواند ماشین زمان به آن سفر کند اقتصاد است، اقتصاد ایران در نیم قرن گذشته همچون سایر حوزه های حیات اجتماعی با فراز و فرود های بسیاری روبرو شده است. اتفاقات مشابهی بر اقتصاد ایران رفته و تصمیمات متفاوتی برای آن گرفته شده است اما به نظر می رسد با نتایج یکسان روبرو هستیم.«در نیم قرن با اقتصاد ایران» اخبار مهم اقتصادی ایران و جهان را مرور می کنیم.سال اول هر دهه را به عنوان نقطه بررسی تاریخ اقتصادی قرار داده ایم.این مطلب با عنوان نیم قرن با اقتصاد ایران منتشر می شود،در طول بررسی تاریخ اقتصادی پنج دهه گذشته ممکن است به حوادث مهم و اثر گذار برخورد کنیم که این اخبار و وقایع را نیز منتشر می کنیم. روزنامه اطلاعات به دلیل سابقه 90 ساله آرشیو قوی و رویکرد صرف خبری در بازتاب وقایع پایه این بررسی قرار گرفته است. 

21 بهمن 1351؛ دلار سقوط کرد

ارزش دلار آمریکا در اغلب مراکز پولی جهان به نازل‌ترین سطح قابل‌اغماض خود سقوط کرد. این تنزل ناگهانی قیمت دلار موجب شد تا در بسیاری از پایتخت‌های ممالک باختری پیشگویی شود که تنظیم و اصلاح مجدد رابطه ارزش مهم‌ترین ارزهای جهان تنها راه‌حلی است که برای غلبه بر بحران موجود مورد توجه و توافق دولت‌های ذی‌نفع قرار خواهد گرفت.

بسیاری از کارشناسان پول در لندن عقیده دارند که افزایش نرخ برابری ین ژاپن و احتمالاً مارک آلمان غربی، احتمالاً تنها راه علاج بحران کنونی دلار آمریکا است. برخی دیگر از ناظران صاحب صلاحیت پا را از این حدود نیز فراتر گذاشته و اظهارنظر کرده‌اند که باید نرخ رسمی دلار آمریکا تنزل کند و رابطه ارزش بسیاری از پول‌های مهم جهان نیز مورد تجدیدنظر قرار گیرد.

نرخ‌های برابری پول‌های عمده جهان غرب آخرین بار در ماه دسامبر گذشته براساس عهدنامه «اسمیت سونیان» در واشنگتن مورد اصلاح و تجدیدنظر قرار گرفت و به بحرانی که از ماه قبل از آن روابط پولی و بازرگانی کشورهای بزرگ باختری را دستخوش آشفتگی کرده بود، موقتا پایان داد.

تنها در روز پنجشنبه گذشته بانک مرکزی آلمان غربی 1.7 بیلیون دلار و ظرف نخستین دو ساعت و نیم روز جمعه 1.5 بیلیون دلار دیگر خریداری کرد تا با خطر تورم در آلمان غربی مقابله کرده باشد.

در صورتی که چنین مقادیر قابل ملاحظه دلار به وسیله بانک مرکزی آلمان غربی خریداری نمی‌شد، هیچ قدرتی نمی‌توانست از سقوط قطعی دلار آمریکا به سطح‌های پایین‌تر از نرخ حداقل مجاز آن و حتی از تنزل حتمی ارزش رسمی دلار جلوگیری کند.

با وجود مخاطرات تورمی بزرگی که خریدهای قابل‌توجه دلار به وسیله بانک مرکزی آلمان غربی برای این کشور دربردارد ویلی برانت، صدراعظم آلمان غربی در گذشته قول داده است که تا جایی که لازم باشد حمایت از دلار آمریکا را ادامه خواهد داد.

با این حال دولت ویلی برانت این نکته را نیز روشن کرده است که از بالا بردن نرخ رسمی مارک آلمان غربی نیز خودداری خواهد کرد. مضافاً اجازه شناور شدن مارک را نیز به سبب مخاطرات بزرگ‌تری که از این رهگذر می‌تواند در انتظار کشورش باشد، نخواهد داد.

خبر دیگر اینکه، زنان روسپی که به سربازان آمریکایی مستقر شده در فرانکفورت «خدمت» می‌کنند دیروز قیمت دلار آمریکایی را در معاملاتشان تا بیش از یک ثلث کاهش دادند.

روسپی‌هایی که در خیابان‌های فرانکفورت به کسب‌و‌کار مخصوص خود اشتغال دارند، اظهار داشتند که هر دلار آمریکایی را بیش از 2 مارک آلمان غربی برنمی‌دارند این مبلغ در حدود 36 درصد از نازل‌ترین نرخ رسمی که برای دلار آمریکا در بازار پول آلمان غربی تعیین شده، کمتر است.

محافل پولی و بانکی ایران از همان ساعات اولیه دیشب که مذاکرات اضطراری و شتاب‌آلود وزرای دارایی آلمان غربی، فرانسه و انگلیس در پاریس آغاز شد تا برای غلبه بر بحران دلار یک راه‌حل مشترک پیدا کنند، بحران پولی را به وسیله کارشناسان خود دنبال کردند.

صبح امروز بانک ملی ایران به قسمت معاملات ارزی خود دستور داد تا روشن شدن وضع دلار در معاملات روی این ارز احتیاط کامل را مرعی دارد.

به این ترتیب قسمت معاملات ارزی بانک ملی از صبح امروز در خرید دلار احتیاط زیاد به خرج داد و خرید دلار منحصر بود به دلارهایی که به وسیله توریست‌ها برای تبدیل به ریال عرضه می‌شد این احتیاط ظرف دو روز آینده یعنی تا روز سه‌شنبه که بورس‌های پولی جهان مجددا کار خود را آغاز می‌کند و وضع پولی جهان روشن‌تر می‌شود.

بانک ملی امروز در فروش دلار هیچ‌گونه احتیاطی به خرج نمی‌داد و به هر کس هر مبلغ دلار که می‌خواست، می‌فروخت.

21 بهمن 1361؛ سفر به خارج از کشور آزاد شد

روابط عمومی نخست‌وزیری با انتشار اطلاعیه‌ای، آخرین تسهیلاتی که در زمینه مسافرت هموطنان به خارج از کشور و یا ورود آنها به کشور در نظر گرفته شده، اعلام کرد.

به منظور تسهیل در امر مسافرت هموطنانی که قصد عزیمت به خارج از کشور و یا ورود به کشور را دارند و براساس ضوابطی که از قبل برای مسافرت به خارج تهیه و پیش‌بینی شده است، موارد زیر را به اطلاع عموم می‌رساند: 1- از این تاریخ مسافرت افراد به خارج از کشور بدون استفاده از ارز دولتی تنها در اختیار آن دسته از مسافرانی قرار می‌گیرد که براساس ضوابط اعلام‌شده قبلی، خروج آنان از کشور بلامانع تشخیص داده شده است و دولت در مقابل سایر افرادی که خارج از ضوابط قبلی قصد مسافرت داشته باشند، تعهد ارزی نخواهد داشت.

21 بهمن 1381؛ تولید نفت ایران به 5 میلیون بشکه در روز می‌رسد

ظرفیت تولید نفت خام کشور تا سال 1384 به حدود 5 میلیون بشکه در روز می‌رسد.

وزیر نفت با بیان این مطلب ارزش تولیدات پتروشیمی را اکنون یک میلیارد و 900 میلیون دلار اعلام کرد.

بیژن زنگنه با اشاره به اینکه صنعت در سال‌های اخیر در بعضی بخش‌ها بیش از میزان انتظار پیشرفت کرده است، گفت: در سال‌های اخیر حدود 14 میلیارد دلار قرارداد بیع متقابل و فاینانس خود گران در بخش تولید نفت و گاز و دیگر هیدروکربورها منعقد شده است.

برنامه فروش 50 میلیون سهم دولتی اعلام شد

سازمان خصوصی‌سازی برنامه فروش 50 میلیون سهم 7 شرکت بزرگ صنعتی را در بورس تهران اعلام کرد.

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با ارائه وکالت فروش 10 درصد از سهام شرکت‌های صنایع دریایی ایران (صدرا)، ماشین‌سازی اراک، تراکتورسازی ایران و صنایع آذرآب مقدمات عرضه سهام این شرکت‌ها را فراهم کرد.

عرضه این میزان سهام از 10 اسفند سال جاری آغاز می‌شود. قیمت پایه سهام قابل عرضه برابر قیمت سهام در تابلوی بورس در روز قبل از عرضه سهام در بورس خواهد بود.

طبق اعلام سازمان خصوصی‌سازی حداکثر تا سقف 15 درصد از سهام عرضه شده قابل واگذاری به کارگران است.

هر کارگری می‌تواند حداکثر معادل 400 هزار تومان سهام با اقساط پنج ساله و پرداخت حداقل 25 درصد ارزش سهام به صورت نقد، سهام ترجیحی عرضه‌شده را خریداری کند.

قیمت سهام ترجیحی براساس میانگین قیمت اسمی و قیمت روز سهام تعیین می‌شود. نزدیک چهارصد نفر از مدیران صندوق‌های قرض‌الحسنه در محل سازمان اقتصاد اسلامی تجمع کردند.

مدیران این صندوق‌ها در تجمع دیروز خود نسبت به تصمیم جدید هیات دولت مبنی‌بر نظارت بانک مرکزی بر عملکرد صندوق‌های قرض‌الحسنه اعتراض کردند.

چندی پیش هیات وزیران در واکنش به انتقاد کارشناسان و مسوولان بلندپایه اقتصادی کشور وظیفه نظارت بر عملکرد صندوق‌های قرض‌الحسنه را بر عهده بانک مرکزی گذاشت.

سیدتقی سیدخاموشی یکی از موسسان سازمان اقتصاد اسلامی در جمع مدیران معترض صندوق‌های قرض‌الحسنه گفت: ما به زودی اعتراض خود را از تریبون‌های نمازجمعه به گوش مردم و مسوولان می‌رسانیم.

عضو هیات‌مدیره سازمان اقتصاد اسلامی افزود: اگر بخواهند فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه را تحت نظارت قرار دهند، ما اعتراض می‌کنیم و از راهکارهای مختلفی برای این کار استفاده خواهیم کرد.

علا میر محمد صادقی، رئیس هیات مدیره سازمان اقتصاد اسلامی نیز در اجتماع اعتراض‌آمیز طی سخنانی گفت:بانک‌های دولتی که منابع و سپرده‌های آنها شبهات بسیاری دارد، چه طور می‌توانند بر صندوق‌های قرض‌الحسنه نظارت کنند.

وی افزود: صندوق‌های قرض‌الحسنه خود قادر به نظارت بر عملکرد خود هستند و نیازی به نظارت ازسوی نهاد دیگری ندارند.

وی تصریح کرد: صندوق‌های قرض‌الحسنه در مساجد تشکیل شده‌اند و فعالیتی که می‌کنند باعث خشنودی آقای امام زمان (عج) است.

میرمحمد صادقی در اعتراض به بعضی منتقدان که صندوق‌های قرض‌الحسنه را به خلق پول متهم می کنند، گفت: خلق پول یعنی چه؟ کسی به کس دیگری قرض می‌دهد، کجای این کار خلق پول است.

21 بهمن 1391؛ ادامه صادرات طلای ترکیه به ایران

وزیر اقتصاد ترکیه اعلام کرد که با وجود تحریم‌های آمریکا به صادرات طلای خود به ایران ادامه می‌دهد. ظفر چاغلاین گفت: ترکیه به صادرات طلای خود به ایران طی سال جاری ادامه خواهد داد و هیچ محدودیتی برای صادرات طلا به ایران نداریم و هیچ محدودیتی برای صادرات طلا به ایران نداریم و هیچ محدودیتی نیز روی این فرآیند اعمال نخواهیم کرد.

وی افزود: ممکن است کاهشی در تقاضای صادرات طلا داشته باشیم، اما این ربطی به تحریم ها ندارد. آمریکا پیش‌تر 6 ماه (تا ماه جولای 2013) به ترکیه فرصت داده تا صادرات طلای خود را به ایران متوقف کند.

ترکیه به عنوان بزرگ‌ترین مشتری گاز طبیعی ایران بدهی خود را به ایران با لیره ترکیه پرداخت کرده است؛ چراکه به دلیل تحریم‌ها امکان پرداخت با دلار و یورو نبوده است.

ترکیه همچنین بخشی از بدهی خود را نیز با شمش طلا به ایران پرداخت می‌کند. وزیر اقتصاد ترکیه تاکید کرد که تجارت طلای این کشور با ایران از طریق شرکت‌های خصوصی انجام می‌شود که مشمول تحریم‌های آمریکا نمی‌شود.