افزایش قیمت محصولات سایپا و ایران خودرو و واکنش مردم
خودروسازان این هفته قیمت کارخانه‌ای محصولات خود را تا سقف ۱۵درصد افزایش دادند. با این حال واکنش بازار به این اتفاق تقریبا خنثی و نزدیک به صفر بود.
درواقع با وجود بالا آمدن کف قیمت خودرو در مبدأ، ارتفاع قیمت چندان زیاد نشد تا مشخص شود بازار خودرو استعداد آزادسازی را پیدا کرده است. در حال حاضر فاصله قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی بسیار کمتر از قبل شده است تا فرصتی طلایی برای عبور از قیمت‌گذاری دستوری و آزادسازی پیش روی سیاستگذار قرار گیرد.
افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها سرانجام تا‌ثیر خود را روی بازار هم گذاشت و منحنی قیمت را صعودی کرد، منتها محدود و کمتر از حد انتظار. بنا به گفته فعالان بازار، طی چند روز گذشته قیمت خودروهای داخلی در بازار تا حدی بالا رفته که ناشی از اعمال مجوز افزایش قیمت شورای رقابت است.
سه هفته پیش بود که شورای رقابت به فریز قیمت کارخانه‌ای خودروها پایان داد و مجوزی جدید برای خودروسازان صادر کرد. بر این اساس مقرر شد ایران‌خودرو ۲/ ۸ درصد و سایپا نیز ۹/ ۸ درصد به قیمت محصولات‌شان اضافه کنند. با این حال خودروسازان نسبت به این ارقام اعتراض و عنوان کردند افزایش قیمت کمتر از ۹ درصد جوابگوی هزینه‌های تولیدشان نیست.
آنها در اعتراض به این موضوع و با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت، حتی فروش فوق‌العاده‌شان را نیز متوقف کردند تا شورای رقابت را بابت صدور مجوزی جدید برای افزایش قیمت تحت فشار قرار دهند. سرانجام نیز درحالی که طبق مجوز شورای رقابت باید کمتر از ۹ درصد به قیمت خودروهای داخلی اضافه می‌شد، خودروسازان درصدهای بیشتری را لحاظ کردند تا مشخص شود شورای رقابت دست آنها را به نوعی باز گذاشته یا مجوز جدیدی برایشان صادر کرده است.
هرچه بود، تا وقتی به‌طور رسمی افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها اعلام نشد، بازار واکنش خاصی به مصوبه اولیه شورای رقابت نشان نداد و پس از آن، رفته‌رفته منحنی قیمت صعود کرد. البته آن‌طور که فعالان بازار می‌گویند، رشد قیمت‌ها چندان بالا نبوده، زیرا خرید و فروش در رکودی سنگین قرار دارد. نکته مهم دیگری که در دل این ماجرا قرار دارد، آماده شدن بستر بازار برای آزادسازی قیمت است. در حال حاضر از یکسو کف قیمت در مبدأ (کارخانه) بالا آمده و از ۱۰۰ میلیون تومان نیز عبور کرده است و از آن سو سرعت رشد قیمت در بازار هم گرفته شده است.
بنابراین فاصله قیمت کارخانه و بازار خودرو نه تنها رشدهای شدید گذشته را به خود نمی‌بیند، بلکه کمتر نیز شده است. روزگاری این فاصله برای ارزان‌ترین خودروها بالغ بر ۷۰ میلیون تومان بود، اما حالا به حول و حوش ۲۵ میلیون تومان نزول پیدا کرده است. بنابراین ازآنجاکه گفته می‌شود آزادسازی قیمت باید در فضای مساعد و غیر ملتهب صورت گیرد،
به نظر می‌رسد این بستر در حال آماده شدن است. باید منتظر ماند و دید سیاستگذار از این فرصت طلایی برای عبور از قیمت‌گذاری دستوری و اجرای آزادسازی استفاده می‌کند یا آن را هدر خواهد داد.
تداوم رکود معاملات
به گفته نمایشگاهداران خودروی پایتخت، بازار خودروی امسال نیز به رسم هر سال با افت معاملات در فروردین و اردیبهشت مواجه بود و انتظار می‌رفت در خرداد و با توجه به نزدیک شدن به فصل تعطیلات تا‌بستانی، خرید و فروش رونق بگیرد. با این حال با توجه به ماجرای ویروس کرونا، به نظر می‌رسد میل و رغبت هر سال برای خرید خودرو، امسال نیز مانند سال گذشته کمتر شده است. این البته در حالی است که دلیل اصلی رکود بازار همچنان به ماجرای مذاکرات برجامی ایران، اروپا و آمریکا در وین مربوط می‌شود. از چند هفته پیش این مذاکرات آغاز شده و اغلب گمانه‌زنی‌ها هم درباره سرانجام آن مثبت بوده است. از همین رو خیلی‌ها خرید خودرو را به تعویق انداخته‌اند تا شاید در آینده بتوانند خودروهای موردنظرشان را با قیمت کمتری خریداری کنند.
تصور این دسته از شهروندان این است که با بازگشت ایران و آمریکا به توافق هسته‌ای و برجام و لغو تحریم‌ها، انتظارات تورمی کاهش پیدا می‌کند و قیمت ارز نیز پایین می‌آید، بنابراین خودرو نیز در مسیر افت قیمت قرار خواهد گرفت. این تصور البته می‌تواند درست باشد، زیرا در گذشته نیز چنین اتفاقی رخ داده است. به‌عنوان مثال بعد از مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در آبان سال گذشته و پیروزی جو بایدن بر دونالد ترامپ، انتظارات تورمی ایرانی‌ها فروکش کرد،
قیمت ارز پایین آمد و منحنی قیمت خودرو هم نزولی شد. حالا نیز انتظار می‌رود با احیای برجام و لغو تحریم‌ها، چنین اتفاقی دوباره و حتی در ابعادی وسیع‌تر نسبت به آبان ۹۹ رخ بدهد. نکته مهم دیگر در مورد نقش احیای برجام بر آینده بازار خودرو، چند صد هزار خودرویی است که توسط دلالان و شهروندان عادی به قصد فروش با قیمت‌هایی بالاتر در آینده، احتکار و دپو شده‌اند. همین چندی پیش وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد ۴۵۰ هزار دستگاه از خودروهایی که خودروسازان تحویل مشتریان داده‌اند، گارانتی اولیه دریافت نکرده‌اند و معنی آن، انبار شدن آنهاست. حال اگر برجام احیا شود و تحریم‌ها لغو، انتظار می‌رود این ۴۵۰ هزار دستگاه خودروی انبار شده، وارد بازار شوند، اتفاقی که می‌تواند کمک بزرگی به شکسته شدن قیمت‌ها بکند.
چه خبر از بازار؟
به بازار خودرو برویم و ببینیم این هفته در آن چه گذشته است. با وجود رکود معاملات، این هفته قیمت‌ها در بازار بالا رفتند که دلیل اصلی آن، افزایش قیمت کارخانه‌ای آنها است. طبق اخبار رسیده از بازار، در حال حاضر پژو پارس در مدل LX، قیمتی برابر با ۲۴۴ میلیون تومان دارد، هرچند البته مدل سال ۹۹ آن را می‌توان با قیمت کمتری خرید. همچنین برای پژو ۲۰۶ تیپ ۲ تا ۲۰۷ میلیون تومان نیز قیمت پیشنهاد می‌شود که البته پیشنهاد‌هایی با قیمت‌های پایین‌تر نیز وجود دارد. از بازار مدل صندوق دار ۲۰۶ هم خبر می‌رسد قیمت این خودرو تا مرز ۲۶۰ میلیون تومان هم پیشروی کرده است. در خانواده ۲۰۶، تیپ ۵ هم در مسیر گرانی افتاده، چه آنکه در حال حاضر برای فروش آن قیمت ۲۵۵ میلیون تومان پیشنهاد می‌شود.
اما برای خرید پژو ۲۰۷ اتومات، چیزی حدود ۳۹۵ میلیون تومان باید هزینه کرد، حال آنکه مدل دنده‌ای آن را می‌توان تا ۲۹۰ میلیون تومان نیز خرید. سری اما به بازار سمند و پژو ۴۰۵ بزنیم. طبق اطلاعات رسیده از بازار، سمند در مدل LX در حال حاضر قیمتی حول و حوش ۱۹۸ میلیون تومان دارد. البته مدل ۹۹ و صفر کیلومتر آن اگر گیر بیاید، چند میلیون تومان ارزان‌تر قابل خرید است. سمند در مدل EF۷ دوگانه‌سوز نیز این روزها تا ۲۴۵ میلیون تومان هم قیمت خورده است.
اما رانا نیز در دو مدل LX و پلاس از افزایش قیمت‌های اخیر در امان نماند. به گفته فعالان بازار، رانا LX که بیشتر مدل‌های آن متعلق به سال ۹۹ هستند، قیمتی حدود ۱۹۵ میلیون تومان در بازار دارند. این در حالی است که برای خرید مدل پلاس، باید پول بیشتری پرداخت. براساس اطلاعات کسب شده از بازار، قیمت رانا پلاس این هفته به حول و حوش ۲۳۰ میلیون تومان رسیده است. رانا پلاس یکی از معدود خودروهایی بود که شورای رقابت افزایش قیمت خاصی را برای آن در نظر نگرفت، از همین رو قیمت آن رشد چندانی در بازار نداشته است.
از رانا بگذریم و سری به دنا بزنیم. در حال حاضر برای خرید دنا در مدل معمولی، باید ۲۷۰ میلیون تومان هزینه کرد، این در حالی است که قیمت مدل پلاس و غیر اتوماتیک این محصول به ۳۲۵ میلیون تومان رسیده است. اگر مشتری دنا پلاس توربو شارژ اتومات هستید نیز باید چیزی حدود ۴۵۰ میلیون تومان برای آن کنار بگذارید. در بین دیگر محصولات ایران‌خودرو، قیمت هایما (شاسی‌بلند چینی این شرکت) تغییر خاصی نسبت به قبل نداشته و در حال حاضر با ۶۶۰ میلیون تومان قابل خرید است. البته برای مدل توربو پلاس این خودرو قیمتی بالاتر از ۷۰۰ میلیون تومان پیشنهاد می‌شود.
اما نگاهی هم به قیمت محصولات سایپا و پارس خودرو در بازار بیندازیم. طبق اطلاعات کسب شده از بازار، در حال حاضر برای خرید کوئیک دنده‌ای در مدل R باید ۱۴۴ میلیون تومان هزینه کرد. همچنین قیمت مدل اتومات پلاس این خودرو نیز به ۲۲۵ میلیون تومان رسیده است. برای خرید تیبای معمولی هم نیاز به ۱۳۰ میلیون تومان پول دارید و مدل هاچ بک این خودرو نیز پنج میلیون تومان گران‌تر از آب در می‌آید. در نهایت اینکه قیمت ساینا در مدل دنده‌ای نیز به ۱۴۳ میلیون تومان رسیده است و برای مدل پلاس آن هم تا ۱۶۵ میلیون تومان قیمت پیشنهاد می‌شود.