میانکاله قربانی پس روی دریای خزر| خلیج گرگان تا 5 سال آینده

 

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برنامه پنج ساله‌ای برای رفع مشکلات خلیج گرگان تهیه و به دستگاه‌های اجرایی و مرتبط ابلاغ شده که پیش بینی می شود بر اساس آن مشکلات خلیج گرگان و تالاب میانکاله تا پنج سال آینده رفع شود. البته تالاب های ساحلی از جمله تالاب میانکاله یکی از اولین فداشوندگان پس روی دریای خزر هستند.  

احمدرضا لاهیجان زاده روز یکشنبه در نشست خبری آنلاین افزود: برای خلیج گرگان و تالاب میانکاله از دو سال پیش برنامه و مطالعات جامعی با حضور همه دستگاه ها آغاز شد و برنامه جامعی را تدوین کردیم که در ستاد ملی تالاب ها به تصویب رسید و در سال ۱۳۹۹ معاون اول رییس جمهوری آن را به همه دستگاه های اجرایی ابلاغ کرد.

وی اظهارداشت: در این مطالعات و برنامه جزییات کامل همه حوضه آبخیز تالاب میانکاله و خلیج گرگان و نیز تکالیف هر دستگاه و وزارتخانه در این برنامه دیده شد است که باید در مدت پنج سال اجرا کنند و پیش بینی می شود اگر دستگاه ها در این مدت به تکالیف خود عمل کنند مشکلات عمده خلیج گرگان و تالاب میانکاله تا پنج سال آینده رفع خواهد شد.

لاهیجان زاده ادامه داد: لایروبی مسیرهای منتهی به تالاب میانکاله و خلیج گرگان یکی از اقداماتی که در این برنامه دیده شده و با اجرای آن اتصال با دریا تسهیل می شود که کارها توسط استانداری در حال انجام است،‌ با این کار آب راحت تر به تالاب و خلیج وارد می شود.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: در سال های گذشته چون لایروبی صورت نگرفته بود و مسیرها را رسوبات پوشانده بود، اگر باران و سیلابی هم اتفاق می افتاد آب زیادی به تالاب ها نمی رسید اما در ۳ تا ۴ سال گذشته هزاران کیلومتر از این مسیرها را در کشور لایروبی کردیم که با این کار حداکثر روان آبها وارد تالاب ها می شود.

لاهیجان زاده گفت: بحث پسروی دریا بزرگترین عامل تهدید خلیج گرگان است و اولین فداشوندگان پسروی آب دریا،‌ تالاب های ساحلی هستند که این اتفاق خود را در خلیج گرگان نشان می دهد حتی این اثر را در تالاب انزلی هم می بینیم برای همین پسروی دریا در این مطالعات پیش بینی شده است.

وی درباره تامین حقابه تالاب ها اظهار داشت: از سال ۱۳۴۲ مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست شروع به حفاظت کردند و یک بازه ۲۰ تا ۳۰ ساله زمان برد تا حفاظت از این مناطق معنی پیدا کند، در زمینه تامین حقابه تالاب ها هم در ابتدای راه هستیم و برای جا افتادن این مساله به زمان نیاز است اما جلسات زیادی با وزارت نیرو داریم تا بهترین زمان رها سازی آب مشخص شود همچنین در صورت لزوم از اهرم های قانونی هم استفاده خواهیم کرد.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ۹ حوضه آبریز با ۹ مدیر داریم که با تک تک آنها جلسه می گذاریم و روش های تامین آب را دنبال می کنیم اما اینها مسائل جدیدی برای وزارت نیرو است که باید به آنها ورود کند اگر تا حدودی صبر و حوصله داشته باشیم اما در عین حال کار را با جدیت دنبال کنیم دو تا سه سال آینده شرایط بهتر خواهد شد.

وی تاکید کرد: یک زمانی در مقطعی هم قانون محکمی برای حفاظت از تالاب ها نداشتیم هم اینکه مطالعات جامعی برای اثبات مطالب خود در زمینه تالاب ها که مربوط به نیاز آبی و ارزشگذاری تالاب ها است نداشتیم، اگر قرار است تالابی احیا شود باید حتما از منظر علمی همه جوانب احیای یک تالاب در حوضه آبخیز مطالعه و اعلام شود، زمانی که با وزارت نیرو، جهاد و سایر بهره برداران از منابع آبی صحبت می کنیم حتما باید با دست پر وارد مذاکره شویم تا بتوانیم حقانیت تالاب و خدمات اکوسیستمی آن به منطقه را اعلام کنیم بنابراین بر پایه این مطالعات هم برنامه های اجرایی برای همه تالاب ها پیش بینی کردیم و بر اساس آن پروژه ها را همه ساله تعریف و اجرایی می کنیم.

خروج آب از تالاب صالحیه با برداشتن زه کش کنترل شد

لاهیجان زاده درباره تالاب صالحیه گفت: تالاب صالحیه بین دو استان البرز و قزوین و مشترک واقع شده است، ۲۵ سال گذشته زه کشی بزرگی به طول ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر وسط این تالاب احداث شد که موجب خارج شدن آب از آن و تبدیل اراضی تالاب به زمین های کشاورزی شد، بعدها هم کشاورزی در این مناطق تحت الشعاع قرار گرفت و اکنون به کانون بالقوه ای برای گرد و غبار تبدیل شد که حتی با وزش باد به سمت غرب شاهد به هوا بلند شدن خاک های زیادی به سمت تهران بوده ایم.

وی افزود: بنابراین برای اینکه تالاب بتواند دوباره به شرایط خود برگردد در قدم اول بحث مسدود کردن این زه کش مطرح شد که این اتفاق افتاد و چند صد هکتاری از آن منطقه آبگیری شد، از طرفی هم بارندگی هایی که در زمستان پیش بینی شده نشان می دهد که وضعیت بهتر می شود چون دیگر خروج آب از طریق این زه کش کنترل می شود.  

معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با تکمیل تصفیه خانه شهرک مهر نیز آب آن نیز وارد تالاب صالحیه می شود، همچنین مسیر آبی که از رودخانه مجاور وارد تالاب می شد لایروبی شد و آب راحت تر وارد تالاب می شود؛ موازی همین اقدامات نیز در استان قزوین در حال انجام است.

وی اظهار داشت: همچنین مطالعه جامعی توسط دانشگاه تهران و صندوق ملی محیط زیست در حال انجام است که ۳ تا ۴ ماه آینده به پایان می رسد و همه راهکارهایی که بشود این تالاب را احیا کرد دیده شده که بر اساس این مطالعات اعتبار خواهیم گذاشت و بحث احیا دنبال خواهد شد. بحث قرق هم در این منطقه مطرح است که در دستور کار قرار گرفته چون با حفظ پوشش گیاهی منطقه گرد و غبار هم کنترل می شود.

مذاکرات ایران و افغانستان برای حقابه هامون ادامه دارد

لاهیجان زاده گفت: مذاکرات ایران و افغانستان که از آن به عنوان دیپلماسی آب هم یاد می کنند و مسوولیت آن با وزارت خارجه و نیرو است در حال پیگیری است. بعد از روی کارآمدن طالبان مذاکرات قبلی تا حدودی متوقف شد اما دوباره در حال آغاز است که پیش بینی می شود شرایط برای رسیدن به توافق مهیاتر است با توجه به اینکه دولت قبلی افغانستان مقاومت زیادی داشت اما به نظر می رسد با این مجموعه مذاکرات بهتر جلو برود.

وی ادامه داد: هفته گذشته هیاتی از اتحادیه اروپا به سازمان حفاظت محیط زیست آمد و با توجه به اینکه پروژه سیستان با همکاری اتحادیه اروپا و سازمان ملل در حال انجام است، این هیات قول داد که بحث بین المللی کردن این پروژه و همکاری با افغانستان را از طریق سازمان ملل دنبال کنند.

سونامی را برای خلیج فارس پیش بینی نمی کنند

لاهیجان زاده درباره وقوع سونامی در خلیج فارس گفت:‌ سونامی را برای خلیج فارس پیش بینی نمی کنند و برای دریای عمان هم وقوع آن را حداقل می دانند البته اینها مواردی است که سازمان هواشناسی دنبال می کند، همچنین وقوع توفان های فصلی هر چند می توانند خساراتی ایجاد کنند اما اگر از آنها درست استفاده شود می توانند بخش زیادی از گرد و غبار و مشکلات کم آبی را کاهش دهند. به علت تغییر اقلیم در برخی مناطق شاهد بارش های سیل آسا مثلا ۲۰۰ میلیمتر در مدت دو روز هستیم که اگر مدیریت شوند منبع خوبی برای تامین کمبود آب خواهد بود.

افتتاح  مرکز پایش تالاب‌ها در روز جهانی تالاب‌ها

معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان محیط زیست گفت: با توجه به اهمیت تعیین نیاز آبی تالاب ها، مطالعات ۲۰ تالاب انجام شده که ۱۲ مورد در حال نهایی شدن است و نزدیک به ۲۳ مورد دیگر نیز در دستور کار اجرا قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: یکی از مهمترین گام ها برای احیای تالاب ها، پایش این حوضه های آبی است که بر این اساس تصویربرداری هوایی، استفاده از تصاویر ماهواره ای با کیفیت بالا و بهره گیری از نرم افزارهای به روز جزو برنامه های سازمان است که برای این منظور مرکز پایش تالاب‌ها در روز جهانی تالاب ها به بهره برداری خواهد رسید.

لاهیجان زاده با بیان اینکه دریای خزر می تواند هماهنگی و همبستگی بین کشورهای حاشیه این دریا ایجاد کند، گفت: برای این منظور در سال ۱۳۸۲ کنوانسیون تهران با هدف حفاظت از محیط زیست دریا ایجاد شد که در آن پنج پروتکل از جمله تنوع زیستی، ارزیابی و آلودگی نفتی پیش بینی شد که تاکنون سه پروتکل توسط دولت و مجلس ایران تصویب شد و چهارمین پروتکل هم در نوبت رسیدگی در مجلس شوراس اسلامی است، پنجمین پروتکل نیز مربوط به پایش است که در حال تهیه پیش نویس آن هستیم.

وی افزود: در نشست های مشترکی که در پایتخت های کشورهای حاشیه خزر انجام می گرفت و اکنون به صورت مجازی انجام می‌گیرد، صرفا بحث جمع آوری و آلودگی هم نیست و ظرفیت های گردشگری هم مورد توجه قرار گرفته و مطالعات و پژوهش‌هایی بخصوص در حوزه تغییر اقلیم قرار گرفته است.

عقب نشینی دریای خزر تا ۲۰ سال آینده ادامه دارد

لاهیجان زاده با بیان اینکه دریای خزر به واسطه تغییر اقلیم و تغییرات انسان ساخت به شدت تحت تاثیر قرار گرفته، گفت: پیش بینی‌ها نشان می‌دهد تا ۲۰ سال دیگر عقب نشینی دریا ادامه خواهد داشت و این پسروی از شمال دریاچه یعنی از سمت روسیه خواهد بود، کاهش حجم آب دریاچه و افزایش دما به شدت بر تنوع زیستی اثرگذار بوده و همه برنامه ریزی برای کاهش اثرات تغییر اقلیم معطوف شده است.

وی درباره تصویب پروتکل‌های ذیل کنوانسیون دریای خزر در راستای کاخش تاثیر پسروی بر خزر گفت: استانداردهای محیطی و تخریب دریای خزر که به صورت مستند و علمی وجود نداشت و در حال حاضر برای دریای خزر ابلاغ شده است.

اکتشافات دریایی کشور جمهوری آذربایجان بدون اطلاع کشورهای همسایه

لاهیجان زاده درباره اقدامات اکتشافی در دریای خزر اظهار داشت: با توجه به شرایط دریای خزر و تاثیر آلودگی بر محیط زیست آن، باید دستگاه های بین المللی بر روند اکتشافات بر این دریا به ویژه فعالیت های نفتی آذربایجان نظارت داشته باشند.

سدسازی های بالادست، ورودی آب خلیج فارس را به شدت کاهش داده است

معاون سازمان محیط زیست افزایش دمای خلیج فارس را موجب کاهش تنوع زیستی و افزایش شوری این پهنه آبی دانست و گفت: حدود ۴۰ سال پیش ورودی آب به خلیج فارس به تنهایی از اروندرود و بهمنشیر ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد متر مکعب بود اما به دلیل سدسازی های ترکیه، عراق و سوریه حداقل آب آن هم در حد چند میلیارد متر مکعب وارد خلیج فارس می شود که موجب افزایش شوری، دما و بالا رفتن ای سی خلیج فارس  شده است.

استقرار آب شیرین کن‌ در ۴ استان ساحلی خلیج فارس

لاهیجان زاده درباره افزایش آب شیرین‌کن های حوضه خلیج فارس افزود:  ۵۵ درصد آب شیرین کن‌های دنیا در همین چند کشور حاشیه خلیج فارس است، برای احداث و فعالیت آب شیرین کن ها در آبهای ایرانی خلیج فارس نیز نسبت به آمایش سرزمین اقدام کرده ایم و قرار است در چهار استان بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان آب شیرین کن مستقر کنیم.

وی تاکید کرد: بیشترین تمرکز برای استقرار آب شیرین کن به سمت بخش اقیانوسی شرق دریای عمان است که در فاصله ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری با عمق مناسب جانمایی شده اند، با این روش در آینده اجازه نمی دهیم شورابه آب شیرین کن های متمرکز وارد خلیج فارس شود و با روند جداسازی نمک پیش خواهیم رفت.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «راپمی»(سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریای خلیج فارس و دریای عمان) در ۲ تا ۳ سال اخیر دچار رکود شده و چند ماه پیش با انتخاب مسئول جدید فعالیت‌هایش مجدد آغاز شد و چندین جلسه کارشناسی بر روی آلودگی خلیج فارس در حال انجام است که یکی از آنها موضوع آب شیرین کن ها است که با فناوری های روز مورد استفاده قرار گیرند تا دیگر شوری وارد دریا نشود.

وی درباره انتقال آب خزر به مناطق مرکزی ایران افزود: با تعدیل های بسیار زیادی سال گذشته مجوز آن صادر شده و در لایحه بودجه جزو پروژه های دارای مجوز است اما عنوان آن در بودجه به معنای داشتن مجوز نیست و باید در کمیسیون تلفیق بررسی شود.

منبع: ایرنا