هشدار / قارچ سیاه به ایران رسید / راه های انتقال این بیماری چیست ؟

قارچ سیاه یک بیماری عفونی خطرناک است که اخیرا با شیوع موج تازه کرونا در جهان، در برخی کشورها گسترش یافته است. قارچ سیاه در برخی شهرهای هندوستان، منجر به مرگ بیش از 10 هزار نفر از مردم شده است. همچنین در هفته های اخیر موارد محدودی از ابتلا به قارچ سیاه در ایران نیز مشاهده شده است. قارچ سیاه یک بیماری واگیر نیست، اما از آنجا که قارچ سیاه یک بیماری تهاجمی است، این بیماری باید سریع تشخیص داده شده و درمان شود. اما اگر درمان قارچ سیاه به تاخیر بیفتد، احتمال نقص عضو، کوری و حتی مرگ فرد بیمار وجود دارد.

قارچ سیاه به ایران رسید

قارچ سیاه یک بیماری عفونی با عامل قارچی است که سینوس ها، ریه، پوست و مغز را درگیر می کند و بعضا به صورت لکه هایی سیاه روی صورت افراد مبتلا به آن مشخص می شود. قارچ سیاه آسیب هایی جدی به فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد، وارد می کند و حتی در صورت تاخیر در درمان این بیماری، احتمال نقص عضو، کوری و حتی مرگ فرد بیمار وجود دارد.

تب، سرفه، سینه درد، شکم درد، تنگی نفس، تورم صورت ضایعات سیاه روی بینی یا داخل دهان، حالت تهوع و استفراغ و خون ریزی گوارشی از جمله علایم قارچ سیاه است و این بیماری می تواند در موارد حاد عوارضی نظیر نابینایی، ایجاد لخته های خون، آسیب عصبی و حتی در صورت عدم درمان و دریافت داروی مناسب، مرگ را به همراه داشته باشد.

در ماه های اخیر گزارش های مختلف در سراسر جهان از ابتلا به قارچ سیاه منتشر شده است. مطابق اطلاعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا، نرخ متوسط مرگ و میر توسط این عفونت 54 درصد است و به همین دلیل افرادی که آلوده می‌شوند ممکن است ظرف چند روز جان خود را از دست بدهند.

گزارش های مختلفی نیز از شیوع قارچ سیاه در ایران منتشر شده است، به طور مثال اخیرا مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مازندران از شناسایی 20 مورد ابتلا به قارچ سیاه در این استان خبر داده اند و پیش از هم مدیران بیمارستان امام خمینی (ره) تهران از ابتلای ده نفر به این بیماری در این بیمارستان خبر داده بودند.

در این میان برخی اخبار نیز از کم شدن یکی از مهمترین داروهای مربوط به درمان قارچ سیاه یعنی آمفوتریسین B در کشور حکایت دارد. این در حالی است که اگر بیماران این دارو را دریافت نکنند، احتمال کور شدن آنها وجود دارد. اکنون هم عمدتا بیمارانی به قارچ سیاه مبتلا می شوند که به دلیل استفاده از کورتون در درمان بیماری کرونا، سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف شده است و به بیماری زمینه ای دیابت بخصوص از نوع کنترل نشده آن مبتلا هستند.

کرونا با قارچ سیاه چه ارتباطی دارد؟

دکتر داوود یادگاری نیا، متخصص بیماری های عفونی در گفت و گو با رکنا درباره علت افزایش میزان ابتلا به قارچ سیاه در ایران توضیح داد: اخیرا مشاهده شده است که برخی بیماران مبتلا به کرونا که به مرض قند هم مبتلا بوده و در فرآیند درمان کرونا، کورتون دریافت کرده اند، به قارچ سیاه مبتلا شده اند. اما تعداد این افراد بسیار کم بوده است و هنوز جای نگرانی زیادی وجود ندارد.

رئیس بخش عفونی بیمارستان شهید لبافی نژاد ادامه داد: البته در ماه های گذشته نیز کمابیش ابتلا به قارچ سیاه در بیماران مبتلا به کرونا مشاهده می شد و اساسا درصد کمی از بیماران کووید که برایشان کورتون تجویز می شد و قند آنها کنترل نشده است، احتمال دارد که به بیماری قارچ سیاه مبتلا شوند.

وی درباره ارتباط بین بیماری قارچ سیاه و کرونا توضیح داد: اساسا بیمارانی که مبتلا به کرونای شدید هستند و در بیمارستان ها بستری می شوند و کورتون با دُز بالایی برایشان تجویز می شود، بخصوص اگر به مرض قند کنترل نشده مبتلا باشند، احتمال کمی وجود دارد که به قارچ سیاه نیز مبتلا شوند.

قارچ سیاه ، عروق سینوس ها و چشم را تخریب می کند

یادگاری نیا درباره نحوه ابتلا به قارچ سیاه گفت: قارچ سیاه در هوا و محیط های انسانی وجود دارد و ورود آن به بدن برای افرادی که سیستم ایمنی نُرمالی دارند، هیچ صدمه ای نمی زند. این بیماری قبلا در افرادی که دیابت کنترل نشده داشتند که به دلیل انجام شیمی درمانی و پیوند اعضا ناچار به مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی بودند، این بیماری به صورت بسیار محدود دیده می شد و اخیرا قارچ سیاه در موارد نادری در بیماران مبتلا به کرونا نیز مشاهده می شود.

این متخصص بیماری های عفونی با تاکید بر این که قارچ سیاه هنوز در ایران به یک بیماری شایع تبدیل نشده است، عنوان کرد: تضعیف سیستم ایمنی بدن افرادی که از داروهای خاصی استفاده می کنند یا افرادی که اخیرا به کرونا مبتلا شده اند و دُزهای بالای کورتون به آنها تزریق شده است، عامل اصلی ابتلا به این بیماری است و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها نُرمال باشد، اساسا به قارچ سیاه مبتلا نمی شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: وقتی سیستم ایمنی بدن یک فرد ضعیف است، در هنگامی که قارچ سیاه وارد بدن او می شود، به جای این که این قارچ توسط بدن از بین برود، خود به خود شروع به تکثیر می کند؛ مشخصه مهم این قارچ نیز این است که به عروق داخل سینوس ها و چشم تهاجم می کند و باعث تخریب این عروق می شود. قرمزی یا سیاهی اطراف چشم نیز که در برخی بیماران مبتلا به قارچ سیاه مشاهده می شود، به دلیل از بین رفتن عروق است.

وی درباره راهکارهای پیشگیری از ابتلا به قارچ سیاه توضیح داد: تمام کسانی که بعد از ابتلا به کرونا از بیمارستان ترخیص می شوند و در طول دوره بیماری خود نیز کورتون مصرف کرده اند، باید میزان قند خونشان کنترل شود تا به محض بروز علایمی نظیر سردرد، درد چشم، درد صورت، قرمزی صورت و تورم سینوس ها به بیمارستان کنترل شود.

مصرف همزمان دارو و انجام عمل جراحی ؛ راهکار درمان قارچ سیاه

رئیس بخش عفونی بیمارستان شهید لبافی نژاد درباره احتمال ابتلای افراد غیرکرونایی به قارچ سیاه نیز گفت: تمام افرادی که دیابت دارند، باید تلاش کنند که مرض قند آنها در حد کنترل شده باقی بماند، زیرا این بیماری در افرادی که دیابت آنها کنترل شده است، دیده نمی شود، بلکه بیشتر در افرادی مشاهده می شود که دیابت آنها کنترل نشده است و فاکتورهای زمینه ای دیگری نیز دارند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که قارچ سیاه یک بیماری واگیردار نیست، درباره نحوه درمان این بیماری توضیح داد: قارچ سیاه به صورت توامان با مصرف داروهای مربوطه و انجام عمل جراحی توسط یک تیم که در آن متخصصان چشم و گوش، حلق و بینی حضور داشته باشند، درمان می شود.

این متخصص بیماری های عفونی ادامه داد: برای درمان بیماری قارچ سیاه نیاز به تخلیه سینوس هاست و در موارد حاد اگر نتوان قارچ سیاه را از اطراف چشم برداشت، ممکن است احتیاج به برداشتن چشم وجود داشته باشد. اما همزمان با این جراحی ها، درمان دارویی نیز باید ادامه پیدا کند. بنابراین باید توجه داشت قارچ سیاه داروی طبی دارد، اما استفاده از دارو برای درمان آن به تنهایی کافی نیست.

قارچ سیاه یک بیماری هزینه بر است

یادگاری نیا با بیان این که برای درمان قارچ سیاه از داروهای ضد قارچ از جمله آمفوتریسین استفاده می شود، عنوان کرد: آمفوتریسین یک داروی تزریقی است که متاسفانه در هفته های اخیر در کشورمان کمیاب شده و تهیه آن برای بیماران مشکل شده است. همچنین تمام بیمه ها این دارو را تحت پوشش قرار نداده اند و به همین دلیل، خرید آن برای برخی بیماران دشوار است.

این متخصص بیماری های عفونی با بیان این که چند نوع داروی ضد قارچ برای درمان قارچ سیاه وجود دارد، عنوان کرد: آمفوتریسین B مهمترین داروی موثر در درمان این بیماری است که یک بیمار بسته به نظر پزشک باید در طول مدت 6 تا 8 هفته، روزانه بین 6 تا 8 دُز از آن را دریافت کند. تزریق این دارو نیز توسط سرم انجام می شود و اساسا مبتلایان به قارچ سیاه در بیمارستان بستری می شوند و در همانجا این دارو به آنها تزریق می شود.

وی با تاکید بر بالا بودن هزینه درمان قارچ سیاه تصریح کرد: اساسا قارچ سیاه یک بیماری هزینه بر است که بیماران هم برای انجام عمل جراحی و هم برای تهیه داروهای مورد نیاز آن تحت فشار سنگینی هستند. در این میان اگر هم یک بیمار به صورت دیرهنگام برای درمان قارچ سیاه اقدام کند، احتمال کور شدن او وجود دارد.

برخی پزشکان از جراحی قارچ سیاه خودداری می کنند

رئیس بخش عفونی بیمارستان شهید لبافی نژاد در همین راستا تاکید کرد: این احتمال وجود دارد بیمارانی که از پس تامین هزینه درمان قارچ سیاه برنمی آیند یا به هر علت دیگری با تاخیر برای درمان قارچ سیاه به بیمارستان ها مراجعه می کنند، دچار عوارض حاد ناشی از این بیماری از جمله کوری شوند.

این متخصص بیماری های عفونی ادامه داد: متاسفانه برخی پزشکان از جراحی مبتلایان به قارچ سیاه که همزمان به کرونا هم مبتلا هستند، خودداری می کنند و برخی دیگر از پزشکان نیز که تجربه کمی در این زمینه دارند، حاضر به جراحی مبتلایان به قارچ سیاه نیستند.

وی در پایان تصریح کرد: اکنون در کشورمان با مشکل کمبود داروی مورد نیاز برای درمان قارچ سیاه، قیمت بالای این دارو و خودداری برخی پزشکان از جراحی بیماران مبتلا به قارچ سیاه مواجهیم که همه این مسائل به مشکلات ناشی از ابتلا به قارچ سیاه برای بیماران افزوده است.

هزینه نجومی داروی قارچ سیاه

براساس استعلام رکنا از برخی داروخانه های مرجع و بازار سیاه دارویی کشور در حالی که نرخ هر دُز از داروی آمفوتریسین B با دفترچه بیمه در دارخانه ها حدود 300 هزار تومان است، اکنون به علت کمیاب شدن این دارو، برخی افراد ناچارند که برای تهیه داروهای مورد نیاز خود به بازار سیاه مراجعه کنند. هم اکنون قیمت هر دُز از آمفوتریسین B در بازار سیاه نیز بیش از 4 میلیون تومان است.

بر این اساس و طبق اظهارات دکتر یادگاری نیا، می توان گفت با توجه به این که برای درمان دارویی قارچ سیاه به 252 تا 448 دُز از آمفوتریسین B نیاز است، هزینه درمان قارچ سیاه صرف نظر از هزینه های بستری و انجام عمل جراحی و صرفا برای تهیه دارو، با دفترچه بیمه بین 75 میلیون و 600 هزار تا 134 میلیون و 400 هزار تومان است و اگر کسی بخواهد تمام داروهای یک دوره را از بازار سیاه تهیه کند، باید بین یک میلیارد تا یک میلیارد و 800 میلیون تومان هزینه کند.